ΒΒΚ - Τα ΝΕΑ ΜΑΣ

Εκτίμηση για αντικατάσταση του ιδιοκτησιακού μοντέλου αυτοκίνησης με ένα κοινόχρηστο μοντέλο διαμοιρασμού. Στην Ελλάδα βρίσκεται προ των πυλών η διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου το οποίο θα διέπει τη λειτουργία των εταιρειών διαχείρισης τόσο του διαμοιρασμού (car sharing) όσο και των υπηρεσιών συνεπιβατισμού (carpooling), γράφει η Αλεξάνδρα Κασίμη στην Καθημερινή.
«Στο μέλλον κανείς δεν θα έχει το δικό του όχημα». Δεν πρόκειται για ατάκα από κάποια ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια τοποθέτηση με έντονο επιστημονικό περιεχόμενο. Την παραπάνω εκτίμηση έκανε ο διευθυντής του ΙΜΕΤ (Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης), δρ Ευάγγελος Μπεκιάρης, υποστηρίζοντας ότι το ιδιοκτησιακό μοντέλο αυτοκίνησης θα αντικατασταθεί από ένα κοινόχρηστο μοντέλο διαμοιρασμού των αντίστοιχων υπηρεσιών. Πέραν του περιβαλλοντικού οφέλους της μετάβασης σε άλλες μορφές κινητικότητας, ο κ. Μπεκιάρης τόνισε, στο πλαίσιο του 4ου Συνεδρίου Υποδομών – Μεταφορών, ότι η διεύρυνση της πρακτικής του διαμοιρασμού οχημάτων θα αλλάξει άρδην την εικόνα της αστικής κινητικότητας στις μεγάλες πόλεις της χώρας, προσφέροντας μια σημαντική ανάσα στο έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα. Προ των πυλών βρίσκεται η διαμόρφωση από το υπουργείο Υποδομών του θεσμικού πλαισίου το οποίο θα διέπει τη λειτουργία των εταιρειών (πρόκειται για ψηφιακές πλατφόρμες) διαχείρισης τόσο του διαμοιρασμού (car sharing) όσο και των υπηρεσιών συνεπιβατισμού (carpooling). Μέχρι στιγμής, τέτοια συστήματα έχουν εφαρμοστεί στη χώρα μόνο στα ποδήλατα για κοινή χρήση σε αστικές περιοχές.
«Για να επιτύχει η εφαρμογή τέτοιων συστημάτων κοινής χρήσης αυτοκινήτων, προϋπόθεση είναι η ευρεία κάλυψη του δικτύου της πόλης με τα σημεία στάθμευσης των οχημάτων, καθώς και η εφαρμογή ευέλικτων τρόπων τιμολόγησης (π.χ. με βάση την απόσταση ή τον χρόνο διαδρομής) για τους διάφορους χρήστες της υπηρεσίας», εξηγεί στην «Κ» η δρ Ιωάννα Παγώνη, μέλος Δ.Σ. του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εργαστήριο Μεταφορών και Λήψης Αποφάσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στο ερευνητικό έργο MaaS4EU «End-to-End Approach for Mobility-asa-Service tools, business models, enabling framework and evidence for Europeanseamless mobility» συμμετείχε το Εργαστήριο Μεταφορών και Λήψης Αποφάσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου και οι πιλοτικές δοκιμές πραγματοποιήθηκαν στο Μάντσεστερ (Ηνωμένο Βασίλειο), στο Λουξεμβούργο και στη Βουδαπέστη (Ουγγαρία). «Η Βουδαπέστη είναι μια πόλη που μοιράζεται κοινά χαρακτηριστικά με την Αθήνα, με αποτέλεσμα τα μελετητικά δεδομένα να είναι πολύ χρήσιμα και για τη χώρα μας», μας εξηγεί η κ. Παγώνη. Οι κύριες προκλήσεις που παρατηρούνται στις υπηρεσίες κινητικότητας, που αποτέλεσαν και το αντικείμενο του ερευνητικού προγράμματος «Κινητικότητα ως Υπηρεσία» (Mobility as a Service / MaaS), αφορούν τον επιχειρηματικό τομέα, τη συνεννόηση με τις δημόσιες υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών, καθώς και την παρουσία του απαιτούμενου νομοθετικού πλαισίου.
Οι βασικές προκλήσεις που παρατηρήθηκαν και στις οποίες θα πρέπει να επικεντρωθεί οποιαδήποτε ελληνική προσπάθεια περιλαμβάνουν την ανάπτυξη συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, συνθήκη η οποία, όπως διαπιστώθηκε και στη Βουδαπέστη, δεν είναι πάντα εύκολη. Η μελέτη κατέδειξε ότι μερικές εταιρείες παροχής μεταφορικού έργου φάνηκαν απρόθυμες να μοιραστούν τα δεδομένα τους, ενώ οι δημόσιες Αρχές πρέπει να υποστηρίξουν τη μετάβαση προς το σύστημα MaaS και να βοηθήσουν τους εμπλεκόμενους φορείς να συνεργαστούν. Η εφαρμογή των καινοτόμων υπηρεσιών κινητικότητας διαπιστώθηκε ότι είναι πολύ δυσκολότερη σε περιοχές όπου οι μετακινούμενοι είναι προσκολλημένοι στα ιδιωτικά τους οχήματα, όπως συμβαίνει στην Αθήνα. Παράλληλα, το γεγονός ότι τα οφέλη προγραμμάτων όπως αυτά του MaaS είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά από τους τελικούς χρήστες πριν τα δοκιμάσουν αποτελεί ένα εμπόδιο στην προσέλκυση νέων χρηστών, όπως επισημαίνεται στη μελέτη.
Οι επιλογές
Στόχος των νέων μορφών μετακίνησης είναι να απαλλαγεί ο μετακινούμενος από τη λογική της ιδιοκτησίας Ι.Χ., να μην το χρησιμοποιεί καθημερινά και να κάνει χρήση εναλλακτικών μορφών μετακίνησης, όπως είναι τα ΜΜΜ, ο διαμοιρασμός οχημάτων και ο συνεπιβατισμός. Ο διαμοιρασμός οχημάτων (car sharing) θέλει μια εταιρεία να διαθέτει τον στόλο της μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Υπάρχουν μοντέλα διαμοιρασμού οχημάτων όπου οι πλατφόρμες δεν διαθέτουν ιδιόκτητο στόλο Ι.Χ., αλλά φέρνουν σε επαφή ιδιοκτήτες Ι.Χ. με χρήστες. Οι ιδιοκτήτες διαθέτουν πρακτικά το Ι.Χ. στους χρήστες. Το car sharing θυμίζει μια μορφή βραχυχρόνιας μίσθωσης αυτοκινήτων. Το carpooling (συνεπιβατισμός οχημάτων) λειτουργεί λίγο διαφορετικά, με παρόμοια λογική. Η πλατφόρμα του συνεπιβατισμού είναι επιφορτισμένη με το «προξενιό» μεταξύ μετακινούμενων. Φέρνει σε επαφή τον ιδιοκτήτη Ι.Χ., που έχει δηλώσει τη διαδρομή που θα ακολουθήσει, με έναν άλλο (ή πάνω από έναν) μετακινούμενο που θα ακολουθήσει παρόμοιο δρομολόγιο. Ιδιοκτήτης Ι.Χ. και μετακινούμενος βρίσκουν το «ταίρι» τους μέσω της εφαρμογής και μοιράζονται τα έξοδα μετακίνησης.