ΒΒΚ - Τα ΝΕΑ ΜΑΣ

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΕΝΤΕΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΕΣΜΟ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΑΓΕΤΑΙ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΝΟΣ ΚΤΙΡΙΟΥ. ΕΠΟΜΕΝΩΣ, ΟΙ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΕΙΣ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΑΓΚΗ, Η ΟΠΟΙΑ ΣΥΧΝΑ ΣΥΝΑΝΤΑΕΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ Ή ΤΕΧΝΙΚΟΥΣ. Η ΠΛΗΘΩΡΑ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ, ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΗΠΙΟΤΕΡΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ Ή ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ.

Η ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων αποτελεί για τις κατασκευές έναν τομέα με ταχύτατη ανάπτυξη, ειδικά στις περιπτώσεις διαμερισμάτων κατοικίας, που αποτελούν και την πλειονότητα του οικοδομικού όγκου. Αυτή η “τάση”, που είναι περισσότερο από προφανές ότι θα εντείνεται κατά τις ερχόμενες δεκαετίες, είναι αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων, όπως είναι η υπερδόμηση και ο κορεσμός των πόλεων, η δυσκολία αντικατάστασης κτιρίων (για οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και ιδιοκτησιακούς λόγους), καθώς και παράγοντες με ιστορική, συναισθηματική ή κοινωνική σημασία.
Η ριζική ανακαίνιση, με την αντικατάσταση όλων των υφιστάμενων στοιχείων και την εισαγωγή νέων για την αισθητική και λειτουργική αναζωογόνηση προσκρούει συχνά σε οικονομικές ή ακόμη και σε τεχνικές δυσκολίες, ενώ είναι αρκετά σύνηθες το πρόβλημα της όχλησης (θόρυβος, μεταφορά μπάζων και δομικών υλικών). Αντιθέτως, η εφαρμογή ηπιότερων λύσεων ανακαίνισης μπορεί να προσφέρει ένα αποτέλεσμα με αντίστοιχα οφέλη. Άλλωστε, ανάμεσα στις βασικές παραμέτρους του σχεδιασμού βρίσκεται τόσο η οικονομική ευχέρεια του ιδιοκτήτη, όσο και η τεχνική δυνατότητα εφαρμογής των επεμβάσεων.
Επιπλέον, σήμερα αναδεικνύονται ολοένα και περισσότερο ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα τις επεμβάσεις στα υφιστάμενα κτίρια. Η ανάγκη για ευέλικτους χώρους, που να μπορούν εύκολα να μεταβάλλονται χωρίς μεγάλες δομικές επεμβάσεις, είτε σε αισθητικό είτε σε λειτουργικό επίπεδο, αποτελεί μία σύγχρονη απαίτηση της ζωής στις πόλεις. Ταυτόχρονα, η επαναξιολόγηση των κτιρίων των πρόσφατων δεκαετιών με νέα κριτήρια, όπως περιβαλλοντικά, ιστορικά και καλλιτεχνικά, οδηγεί συχνά σε ηπιότερες και περισσότερο συμβατές, με το υφιστάμενο, λύσεις. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ακόμη και η επιστημονική και τεχνολογική έρευνα, κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα ασχολείται πολύ βαθύτερα με την αξιολόγηση των ποιοτήτων των υφιστάμενων κατασκευών και με την προώθηση περισσότερο φιλικών ή ήπιων λύσεων επέμβασης.
Δάπεδα
Επισκευή υφιστάμενων δαπέδων
Σε πρώτο επίπεδο μπορεί να εξεταστεί η κατάσταση των υφιστάμενων δαπέδων, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις μπορούν εύκολα να επισκευαστούν. Η εξαρχής δεδομένη αντικατάσταση δαπέδων από ξύλο ή μάρμαρο είναι συχνά λανθασμένη, καθώς με τον ειδικό καθαρισμό (μηχανικό τρίψιμο), την επάλειψη με κατάλληλα βερνίκια και –πιθανόν– τη σημειακή αντικατάσταση, τα δάπεδα μπορούν να επανέλθουν σε μία αρκετά καλή κατάσταση, με σημαντικά οφέλη σε κόστος, σε ταχύτητα κατασκευής και όχλησης.
Πολυστρωματικά δάπεδα (λαμινέιτ)
Τα προκατασκευασμένα συνθετικά δάπεδα από υποπροϊόντα ξύλου προσφέρουν σχετικά χαμηλό κόστος αγοράς και τοποθέτησης, ταχύτητα στην κατασκευή και μειωμένη εργοταξιακή όχληση. Θετικό στοιχείο επίσης είναι η δυνατότητα εφαρμογής τους επάνω από τις υφιστάμενες στρώσεις και η ευκολία στην απόσπασή τους. Πρόκειται για ένα υλικό με αρκετά καλή σχέση κόστους / απόδοσης, ενώ έχει και ιδιαίτερα χαμηλό κόστος συντήρησης. Μετά από αρκετά χρόνια εφαρμογής και διάδοσης, τα συγκεκριμένα υλικά έχουν εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό σε ποικιλία υφών, χρωματισμών και κατασκευαστικής ποιότητας (που εξαρτάται κυρίως από τις επί μέρους στρώσεις), ενώ ανάλογα με τις απαιτήσεις, διατίθενται ειδικά πολυστρωματικά δάπεδα, που μπορούν να αυξήσουν την ηχομονωτική και θερμομονωτική ικανότητα του δαπέδου.
Ελαστικά δάπεδα
Τα συνθετικά ελαστικά δάπεδα μπορούν επίσης να αποτελέσουν μία λύση με ευκολία και ταχύτητα στην εφαρμογή, ενώ πλέον προσφέρονται σε μία μεγάλη ποικιλία υφών, χρωμάτων, σχεδίων και τεχνικών χαρακτηριστικών. Έτσι, μπορούν να καλύψουν ένα εύρος αναγκών, ακόμη και ειδικών περιπτώσεων, όπως χώρων παιδιών και εκγύμνασης, χώρων υγείας και υγιεινής κ.ά. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή των ελαστικών δαπέδων είναι η ύπαρξη μιας λείας και στεγανής επιφάνειας (υφιστάμενου μωσαϊκού ή μάρμαρου, σκυροδέματος καθαριότητας κ.ά.), ενώ τα περισσότερα διατίθενται σε ρολά ή σε τετράγωνα τεμάχια και τοποθετούνται κουμπωτά ή/και με ειδική κόλα.
Τα δάπεδα από φελλό, εκτός των παραπάνω, έχουν ως βάση ένα φυσικό και ανανεώσιμο υλικό, του οποίου η εφαρμογή μπορεί να προσομοιάζει αισθητικά στο ξύλο, ενώ προσφέρουν θερμομόνωση και μία εξαιρετικά μαλακή επιφάνεια. Τα βινυλικά δάπεδα (PVC) αποτελούν μία περισσότερο οικονομική λύση, με μικρή συντήρηση και ικανοποιητική αντοχή στο χρόνο, ανάλογα με την ποιότητα και το πάχος των επί μέρους στρωμάτων. Στα σημαντικά προτερήματα αυτού του υλικού περιλαμβάνεται η ευκολία στον καθαρισμό, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά σε χώρους με αυξημένες απαιτήσεις. Αντιθέτως, τα δάπεδα από καουτσούκ έχουν υψηλότερο κόστος αγοράς, αλλά πολύ μεγάλη διάρκεια στο χρόνο και αντοχή στις καταπονήσεις.
Βαφές πλακιδίων
Μία λύση, που τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί αρκετά, είναι οι βαφές πλακιδίων. Η συγκεκριμένη πρακτική ενδείκνυται σε περιπτώσεις που τα υφιστάμενα πλακίδια, είτε δαπέδου είτε τοίχων χώρων υγιεινής, είναι σε καλή κατάσταση (δεν παρατηρούνται αποκολλήσεις, γωνιακά σπασίματα κτλ.), ενώ απαιτείται πολύ καλός καθαρισμός και ενδεχομένως σημειακές επισκευές των αρμών. Το ασύγκριτο πλεονέκτημα αυτής της τεχνικής είναι η δυνατότητα εφαρμογής οποιουδήποτε σχεδίου και χρώματος, που θα ανανεώσει ριζικά την αίσθηση του χώρου. Η εξέλιξη της τεχνολογίας των ειδικών βαφών, προσφέρει επιλογές με μεγάλη αντοχή στη χρήση, ακόμη και σε χώρους υγιεινής που καταπονούνται περισσότερο, ενώ είναι εφικτή και η απομάκρυνσή τους.
Τσιμεντοκονίαμα
Η επίστρωση των υφιστάμενων δαπέδων με τσιμεντοκονιάματα αποτελεί μία τεχνική με ευρεία διάδοση κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα. Η ενιαία επιφάνεια, καθώς και η ιδιαίτερη αίσθηση που αποκτάει ο χώρος, αποτελούν ισχυρά κίνητρα, παρά το σχετικά αυξημένο κόστος εφαρμογής συγκριτικά με άλλες τεχνικές. Η μικρή διαφορά στο πάχος του δαπέδου, που προκύπτει μετά την εφαρμογή των τσιμεντοκονιαμάτων, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στον συνολικό σχεδιασμό των χώρων της κατοικίας.
Επιφάνειες τοίχων
Βαφές και τσιμεντοκονίαμα
Η κλασική βαφή των τοίχων μπορεί σήμερα να προσλάβει νέες διαστάσεις στη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου. Εκτός της εξέλιξης της χημικής σύστασης της βαφής, με μια προσέγγιση περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον και τους χρήστες, ιδιαίτερη σημασία από τις βιομηχανίες του χώρου έχει δοθεί στην παραγωγή τεράστιας ποικιλίας χρωμάτων και υφών, που μπορούν να προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες στις αισθητικές απαιτήσεις. Παράλληλα, η εξέλιξη στην τεχνολογία επιλύει μεγάλο εύρος τεχνικών δυσκολιών, καθώς υπάρχουν βαφές που μπορούν πλέον να εφαρμοστούν σχεδόν σε οποιαδήποτε επιφάνεια τοίχου ή άλλου στοιχείου του χώρου (σε επίχρισμα, σε ξύλο, σε πλακίδια, σε μέταλλα κ.ά.). Ο κατάλληλος συνδυασμός χρώματος, είδους βαφής (υδροχρώματα, ελαιοχρώματα, ακρυλικά χρώματα) και τεχνικής (κοινή επάλειψη, με σπόγγο ή σακούλα, σταμπωτά, πιτσίλισμα, βερνίκωμα κ.ά.) μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικός για την ανανέωση του εσωτερικού χώρου και την τελική του αίσθηση.
Τα τσιμεντοκονιάματα στους τοίχους αποτελούν στην ουσία μια ελαφρά παχύτερη στρώση βαφής (συνήθως μπορεί να φθάσει τα 2 ή 3 mm). Ωστόσο, τα τσιμεντοκονιάματα μπορούν να αποδώσουν υφές και αποχρώσεις πέρα από τις δυνατότητες των κοινών βαφών, όπως γίνεται, για παράδειγμα, στην περίπτωση με αδρανή άμμου σε ποικίλη κοκκομετρία. Ανάλογα με τη σύσταση και το είδος των πρόσμεικτων, τα
τσιμεντοκονιάματα συνοδεύονται από την αντίστοιχη τεχνική επάλειψης, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτεί εξειδικευμένα συνεργεία. Ιδιαίτερα δημοφιλές, κατά τα τελευταία χρόνια, είναι το υδροφοβικό πατητό τσιμεντοκίαμα, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις επιφάνειες των υγρών χώρων ή και της κουζίνας, προσφέροντας ενιαία αισθητική χτιστών επίπλων, τοίχων, δαπέδου, με μοναδικά αποτελέσματα. Επίσης, τα ρητινούχα τσιμεντοκονιάματα χρησιμοποιούνται ως επισκευαστικά σκυροδεμάτων, συνδυάζοντας την τεχνική λειτουργία με την αισθητική αναβάθμιση.
Ταπετσαρίες
Οι χάρτινες επικολλητές μεμβράνες, ως διακοσμητικό στοιχείο στις εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων, εμφανίστηκαν στη Βρετανία στα μέσα του 19ου αιώνα και έκτοτε η δημοφιλία τους παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις. Σήμερα, παρατηρείται εκ νέου μια ευρεία χρήση στις ταπετσαρίες, που οφείλεται κυρίως στην ύπαρξη μεγάλης ποικιλίας σχεδίων και χαρακτηριστικών. Το χαμηλό κόστος, σε συνδυασμό με την ευκολία και την ταχύτητα τοποθέτησης, αλλά και η μεγάλη συμβολή στην αίσθηση του εσωτερικού χώρου, αποτελούν τα διαχρονικά πλεονεκτήματα των ταπετσαριών. Ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά, διακρίνονται κυρίως σε χάρτινες και υφασμάτινες, ενώ και οι δύο περιπτώσεις μπορούν να έχουν επικάλυψη από βινύλιο. Επίσης, οι ταπετσαρίες διαφοροποιούνται στη μέθοδο τοποθέτησης (αυτοκόλλητες, με κόλλα στον τοίχο ή στην ταπετσαρία) και στη φορά τοποθέτησης (συνεχής ή εναλλασσόμενη), η οποία εξαρτάται από το σχέδιο. Οι περισσότερες σύγχρονες ταπετσαρίες μπορούν να καθαριστούν ή και να βαφούν, ενώ είναι σχετικά εύκολη και η αφαίρεσή τους.
Στοιχεία ξηράς δόμησης
Στην κατηγορία των στοιχείων της ξηράς δόμησης συμπεριλαμβάνονται οι γυψοσανίδες, οι τσιμεντοσανίδες, οι μοριοσανίδες, τα ξύλινα και μεταλλικά πετάσματα, οι σανίδες ορυκτών ινών κ.ά. Πρόκειται για υλικά, τα οποία εκτός των λειτουργικών και κατασκευαστικών λύσεων που προσφέρουν, μπορούν να αξιοποιηθούν ποικιλοτρόπως για την αισθητική αναζωογόνηση των εσωτερικών χώρων. Οι γυψοσανίδες, ήδη από την εμφάνισή τους, έγιναν ένα δομικό στοιχείο με ευρεία διάδοση, χάρη στην ταχύτητα κατασκευής και στις δυνατότητες που προσφέρουν, ως ελαφρό και ξηρό υλικό. Και σ’ αυτήν την περίπτωση όμως, η εξέλιξη της τεχνολογίας των τελευταίων χρόνων προσφέρει μία πολύ μεγαλύτερη ποικιλία και δυνατότητες κατασκευής, όπως είναι οι καμπύλες γυψοσανίδες, οι διάτρητες (που βελτιώνουν και την ηχητική ποιότητα του χώρου), οι ανθυγρές και οι πυράντοχες. Με τη χρήση τους μπορούν να γίνουν ευέλικτες μετατροπές στους εσωτερικούς χώρους, ή ακόμη και να δημιουργηθούν σταθερά στοιχεία επίπλωσης. Αντίστοιχης τεχνολογίας είναι και οι τσιμεντοσανίδες, με σημαντικό πλεονέκτημα την υψηλότερη αντοχή τόσο στη θραύση, όσο και στην υγρασία. Τα ξύλινα και τα μεταλλικά πετάσματα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή ελαφριών διαχωριστικών τοιχοποιιών ή ως επένδυση σε ένα ξύλινο ή μεταλλικό σκελετό. Η διαφορά με τις γυψοσανίδες είναι ότι δεν δημιουργούν την ενιαία επιφάνεια που μπορεί να χρωματιστεί, αλλά το ίδιο το υλικό αποτελεί την τελική όψη του τοίχου.
Η αίσθηση που προσφέρουν στο χώρο, σε συνδυασμό με άλλα και κατά περίπτωση χαρακτηριστικά (ηχομόνωση, επιφάνεια που καθαρίζεται κ.ά.) αποτελούν τα βασικά κριτήρια της επιλογής αυτής της κατασκευής, η οποία, συνήθως, είναι συγκριτικά ακριβότερη. Οι μοριοσανίδες (“νοβοπάν”) είναι επίσης ένα στοιχείο αρκετών δεκαετιών, που το τελευταίο διάστημα έχει εξελιχθεί, κυρίως στον τομέα της αντοχής. Πρόκειται για ένα οικονομικό, συνθετικό υλικό, με βάση υποπροϊόντα ξύλου, το οποίο με την κατάλληλη επένδυση μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί για πλήθος κατασκευών στον εσωτερικό χώρο και κυρίως για ιδιοκατασκευές επίπλων.
Εξοπλισμός και επίπλωση
Στο πλαίσιο της ανακαίνισης είναι συνήθως απαραίτητη η αντικατάσταση του εξοπλισμού, όπως των μπαταριών της κουζίνας και των ειδών υγιεινής του μπάνιου. Συχνά η αντικατάστασή τους είναι επιβεβλημένη, αν και είναι αρκετές οι περιπτώσεις, στις οποίες ο υφιστάμενος εξοπλισμός μπορεί να συντηρηθεί, όπως για παράδειγμα, οι μαρμάρινοι νεροχύτες και οι μπανιέρες. Το ρετρό στιλ, άλλωστε, που έχει διαμορφώσει δυναμικά πολλές ανακαινίσεις εσωτερικών χώρων και έχει εμπνεύσει εταιρείες σχεδιασμού και κατασκευής νέων στοιχείων εξοπλισμού, βασίστηκε στην αναγνώριση της ιδιαιτερότητας αντικειμένων του παρελθόντος, από όλες τις περιόδους. Δεν είναι τυχαίο, ότι παρατηρείται μία έντονη τάση στις αγοραπωλησίες επαναχρησιμοποιημένων στοιχείων εξοπλισμού και επίπλων, που είτε έχουν συντηρηθεί είτε έχουν υποστείμερικές μετατροπές, η οποία βασίζεται τόσο στη σύγχρονη αισθητική, όσο και στη λογική της πολύπλευρης ανακύκλωσης.
Τέλος, η επιμελημένη επιλογή των επίπλων, χωρίς απαραίτητα να συνδυάζεται με υψηλό κόστος, μπορεί να ανανεώσει το χώρο εύκολα, συνδυαστικά με κάποιες από τις προαναφερθείσες επιλογές. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή χειροποίητων στοιχείων επίπλωσης (ειδικά βιβλιοθηκών, ραφιών, ντουλαπών, κουζινών) μπορεί να προσδώσει στο χώρο μοναδικότητα με χαμηλό κόστος, αναλόγως των επιλογών και του στόχου της ανακαίνισης. Αντιστοίχως, η μεγάλη διαθεσιμότητα προϊόντων στην αγορά, σε όλο το φάσμα του κόστους, της ποιότητας και της αισθητικής, διευκολύνει τις διαδικασίες ανακαίνισης.
Όπως γίνεται φανερό, η εξέλιξη της κατασκευαστικής τεχνολογίας και των υλικών δόμησης προσφέρει πολλές δυνατότητες για μια ηπιότερη επέμβαση στην ανακαίνιση του εσωτερικού χώρου. Η ριζική ανακαίνιση δεν αποτελεί μονόδρομο, αν και υπάρχουν περιπτώσεις, στις οποίες απαιτούνται επεμβάσεις σε βάθος. Σε κάθε περίπτωση, η πρότερη αξιολόγηση της κατάστασης του ακινήτου και η αποσαφήνιση του στόχου της ανακαίνισης είναι αυτές που θα μπορούν να ερμηνεύσουν τις περαιτέρω προτάσεις επέμβασης. Επιπλέον, σε όλα τα παραπάνω στοιχεία μπορεί να δοθεί η νέα επιδιωκόμενη αίσθηση, η οποία ταυτόχρονα μπορεί να είναι περισσότερο σύμφωνη με το χαρακτήρα του κτιρίου, συγκριτικά με μια ριζική ανακαίνιση. Μια ευέλικτη και “ελαφριά” αναβάθμιση, μπορεί να εναρμονίσει τα προϋπάρχοντα στοιχεία (υλικά και άυλα) με πρωτοποριακά υλικά, υφές και χρώματα, ειδικά σε περιπτώσεις διαμερισμάτων που χρονολογούνται έως τα τέλη της δεκαετίας του ’60 και διατηρούν σήμερα έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα.