ΒΒΚ - Τα ΝΕΑ ΜΑΣ

Κύμα ηλεκτροκίνησης στην κατασκευαστική βιομηχανία, λόγω των περιβαλλοντικών ανησυχιών αλλά και της απαίτησης για μηχανήματα λιγότερο ενοχλητικά

Στα περισσότερα εργοτάξια παγκοσμίως οι εκσκαφείς και οι φορτωτές που λειτουργούν με μπαταρία είναι αρκετά σπάνιοι, για την ώρα τουλάχιστον, καθώς υπάρχουν πόλεις όπως το Όσλο που πρωτοπορούν με μία νέα γενιά καθαρότερων μηχανημάτων.
Υπάρχει κάτι ελαφρώς αλλόκοτο στο να βλέπεις τον εκσκαφέα Takeuchi TB20e να δουλεύει. Παρακολουθώντας τον να διασχίζει ένα πεζοδρόμιο στο Ανατολικό Λονδίνο, όπου δοκιμάζεται επί του παρόντος από τη βρετανική κατασκευαστική εταιρεία Falco και τον διανομέα ηλεκτρικής ενέργειας UK Power Networks, ξεχωρίζει ο ήχος του κινητήρα του. Μάλιστα, την ώρα που ανοίγει μία τρύπα δίπλα σε έναν πολυσύχναστο παράδρομο, το ίδιο το μηχάνημα είναι δύσκολο να ακουστεί μέσα στη βοή της κυκλοφορίας. Αυτό δεν είναι το μοναδικό πλεονέκτημα του TB20e. Σε αντίθεση με τα πετρελαιοκίνητα σκαπτικά μηχανήματα, το Takeuchi δεν χρειάζεται χρόνο για να ζεσταθεί και δεν έχει κραδασμούς.
Τέτοιες εικόνες εξακολουθούν να είναι ασυνήθιστες, αλλά μπορεί να είναι και οι πρώτες μίας νέας πραγματικότητας. Όπως γράφει η Έρη Δρίβα στο economix.gr, σύμφωνα με το Bloomberg, ένα κύμα ηλεκτροκίνησης σαρώνει την κατασκευαστική βιομηχανία, τροφοδοτούμενο όχι μόνο από τις περιβαλλοντικές ανησυχίες και τις αυστηρότερες οδηγίες για τη ρύπανση, αλλά και από τις απαιτήσεις για μηχανήματα που είναι λιγότερο ενοχλητικά από το πρότυπο των πετρελαιοκίνητων. Η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στην ηλεκτρική ενέργεια συζητείται αισθητά λιγότερο για τους εκσκαφείς, τους τροχοφόρους φορτωτές και τα περονοφόρα από ό,τι για τα επιβατικά οχήματα, αλλά είναι κάτι που θα μπορούσε να κάνει πραγματική διαφορά στη δημιουργία καθαρότερων, πιο ήσυχων πόλεων και ενός υγιέστερου περιβάλλοντος για τους εργαζόμενους και τους κατοίκους. Αυτό με τη σειρά του θα έχει και άλλα θετικά αποτελέσματα, αμβλύνοντας την αντίσταση του κοινού στα θορυβώδη κατασκευαστικά έργα και ανοίγοντας ενδεχομένως το δρόμο για λιγότερο δαπανηρή ανάπτυξη.
Ο μετασχηματισμός αυτός βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Το Όσλο είναι πρωτοπόρο, δημιουργώντας το πρώτο εργοτάξιο μηδενικών εκπομπών στον κόσμο το 2019. Σήμερα, το 85% των δημοτικών εργοταξίων στη νορβηγική πρωτεύουσα είναι χωρίς εκπομπές ρύπων και η πόλη ελπίζει να φτάσει το ποσοστό αυτό στο 100% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Η κυβέρνηση της Νορβηγίας – η οποία υπήρξε παγκόσμιος ηγέτης στη μετάβαση στα ηλεκτρικά επιβατικά οχήματα – μόλις επέτρεψε σε όλες τις πόλεις σε εθνικό επίπεδο να δημιουργήσουν ζώνες μηδενικών εκπομπών που επιβάλλουν ηλεκτροκίνητο εξοπλισμό στις κατασκευές. Μετά από έξι εβδομάδες δοκιμών ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων, το Λονδίνο εξετάζει επίσης νέους κανόνες για να ενθαρρύνει τη στροφή των κατασκευών στην ηλεκτρική ενέργεια.
Η μεγαλύτερη αγορά για αυτόν τον εξοπλισμό, ωστόσο, είναι η Κίνα, λέει ο Pranav Jaswani, αναλυτής τεχνολογίας στην εταιρεία συμβούλων αγοράς IDTechEx: «Υπάρχει μια γενική προθυμία στην Κίνα να αναλάβει νέα ηλεκτρικά προϊόντα, όποια και αν είναι αυτά», δήλωσε. «Το κόστος της ενέργειας είναι αρκετά χαμηλό και έχουν μεγάλη παραγωγή μπαταριών, οπότε η στροφή δεν συνοδεύεται από τόσο μεγάλο ρίσκο ή κόστος γι’ αυτούς». Οι πωλήσεις εξακολουθούν να αντικατοπτρίζουν μια αγορά που βρίσκεται στα σπάργανα. Σύμφωνα με τον Jaswani, μόλις το 2% των μηχανημάτων έργων που πωλούνται σήμερα στην Κίνα είναι με μπαταρία – αν και αυτό το μικρό μερίδιο εξακολουθεί να αξίζει πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως. Οι πωλήσεις στην ΕΕ και τις ΗΠΑ ακολουθούν με συνολικό μερίδιο αγοράς 1,5% και 1% αντίστοιχα.
Μείωση εκπομπών και θορύβου
Οι υπέρμαχοι της ηλεκτροκίνησης τονίζουν τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα των μηχανημάτων, τα οποία δεν παράγουν CO2 κατά τη χρήση τους. Οι άμεσες εκπομπές περιορίζονται σε ορισμένα σωματίδια που δημιουργούνται από την τριβή μεταξύ των κινούμενων μερών. Ενώ η ρύπανση που σχετίζεται με τις κατασκευές δεν λαμβάνει τόση προσοχή όσο άλλες πηγές αερίων του θερμοκηπίου, μπορεί να αποτελεί σημαντικό μερίδιο του αποτυπώματος άνθρακα μιας πόλης. «Γενικά, οι κατασκευές ευθύνονται για το 5% έως 10% των άμεσων εκπομπών σε όλες τις πόλεις», δήλωσε η Marit Vea, αντιδήμαρχος περιβάλλοντος και μεταφορών του Όσλο. «Και γνωρίζοντας πόσο γρήγορα αστικοποιείται ο κόσμος, είναι πολύ σημαντικό και εκπληκτικά αποτελεσματικό να μειωθούν οι εκπομπές από αυτή την πηγή, ακόμη και αν ίσως δεν γίνεται συχνά λόγος γι’ αυτό».
Ο ηλεκτρικός εξοπλισμός στις κατασκευές είναι επίσης ριζικά πιο αθόρυβος – έως και 75% πιο αθόρυβος από τα αντίστοιχα πετρελαιοκίνητα μοντέλα – και δεδομένου ότι τα μηχανήματα δεν εκτοξεύουν μονοξείδιο του άνθρακα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εσωτερικούς χώρους. Ίσως ο μεγαλύτερος μετασχηματισμός που υπόσχεται η τεχνολογία να είναι πολιτιστικός: Τι θα συμβεί στη ζωή της πόλης αν οι κατασκευές γίνουν τόσο ήσυχες ώστε να χάσουν τη θέση τους ως ο κατεξοχήν παράγοντας αστικής όχλησης;
Παρόλα αυτά, υπάρχουν εμπόδια στον δρόμο προς αυτό το καθαρότερο, πιο ήσυχο μέλλον. Ο ηλεκτρικός εξοπλισμός κοστίζει συχνά περισσότερο, αν και κάποια εξοικονόμηση μπορεί να ανακτηθεί από το ενεργειακό κόστος. Πολλές κατασκευαστικές εταιρείες μπορεί να περιμένουν να μειωθεί το κόστος ή να δοθούν κίνητρα από τις πόλεις. Όπως και με τα ηλεκτρικά οχήματα που κυκλοφορούν στο δρόμο, η διάρκεια ζωής της μπαταρίας και οι χρόνοι φόρτισης παραμένουν ζητήματα. Τον Φεβρουάριο, η Volvo Construction ανακοίνωσε ότι οι μπαταρίες ιόντων λιθίου 450 kWh του εκσκαφέα 23 τόνων EC230 μπορούν να λειτουργήσουν για μια πλήρη οκτάωρη βάρδια με μία μόνο φόρτιση. Ορισμένα μοντέλα, όπως το Takeuchi TB20e, μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο και να λειτουργούν επ’ αόριστον. Άλλα όμως πρέπει να επαναφορτιστούν μετά από περίπου πέντε ώρες συνεχούς χρήσης, ενώ η διάρκεια ζωής της μπαταρίας μπορεί να επηρεαστεί από το υπερβολικό κρύο ή τη ζέστη.
Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για τις εταιρείες που δεν έχουν συνηθίσει να σκέφτονται τις λεπτομέρειες σε ό,τι αφορά τη χρήση ενέργειας, σύμφωνα με τον επικεφαλής πωλήσεων λύσεων ηλεκτροκίνησης της Volvo Construction, Fredrik Tjernström. Γιατί μπορεί στα συμβατικά μηχανήματα να χρειαστεί απλά να παραγγείλεις περισσότερο ντίζελ, ωστόσο, με τα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα θα πρέπει να υπάρχει μία εικόνα για την ενέργεια που απαιτεί το εργοτάξιο. Οι επιχειρήσεις πρέπει να καθορίσουν ποιες θα είναι οι ανάγκες τους σε ηλεκτρική ενέργεια και να χρησιμοποιούν κινητούς φορτιστές εάν δεν υπάρχει έτοιμη σύνδεση με το δίκτυο.

Αλλά για τον μέσο άνθρωπο, η σχετική ησυχία του εξοπλισμού κατασκευών που λειτουργεί με μπαταρία είναι αυτή που θα κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά. Ο θόρυβος των πολλαπλών κινητήρων ντίζελ σε ένα μεγάλο εργοτάξιο δεν αποτελεί απλώς ενόχληση για τους γείτονες-επιτείνει τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Η έκθεση σε περιβαλλοντικό θόρυβο για μεγάλα χρονικά διαστήματα αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και οξειδωτικού στρες, ενώ εκτιμάται ότι 48.000 νέα περιστατικά καρδιακών παθήσεων κάθε χρόνο στην ΕΕ σχετίζονται με την έκθεση σε θόρυβο. Μεγάλο μέρος αυτού του θορύβου προέρχεται από άλλες πηγές – κυρίως από την κυκλοφορία οχημάτων – αλλά μελέτες έχουν δείξει ότι ο θόρυβος των κατασκευών γίνεται αντιληπτός ως ιδιαίτερα ενοχλητικός.
Ελαχιστοποίηση των παραπόνων και νυχτερινή λειτουργία
Η μείωση της όχλησης από τις κατασκευές μπορεί να είναι ιδιαίτερα μετασχηματιστική σε πόλεις όπως το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη, οι οποίες είναι γεμάτες τόσο από θορυβώδη εργοτάξια όσο και από κατοίκους που δεν διστάζουν να διαμαρτυρηθούν για τις τοπικές οχλήσεις. Ο πλουσιότερος δήμος του Ηνωμένου Βασιλείου, το Kensington and Chelsea του Λονδίνου, έχει επίσης μακράν το υψηλότερο επίπεδο παραπόνων για θόρυβο στο, με τον αριθμό των παραπόνων να ξεπερνά κατά περισσότερο από οκτώ φορές εκείνον του δεύτερου πιο δυσαρεστημένου δήμου (του γειτονικού και ελάχιστα λιγότερο πλούσιου Westminster). Η προσπάθεια αντιμετώπισης αυτής της δυσαρέσκειας για τον θόρυβο μπορεί να αυξήσει το κόστος ανάπτυξης μίας νέας οικοοδμής, καθιστώντας τις εργασίες πιο πολύπλοκες και αργές. Παράπονα όπως αυτά δεν καθυστερούν απλώς την εργασία: Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως σε ένα συγκρότημα 520 κατοικιών κοντά στο Άμστερνταμ, μπορούν να το σταματήσουν εντελώς. Ο πιο αθόρυβος εξοπλισμός θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό των παραπόνων και να επεκτείνει τον αριθμό των επιτρεπόμενων ωρών εργασίας. Εάν χρειαστεί  τα κατάλληλα σιγασμένα εργοτάξια με μπαταρίες θα μπορούσαν να εκτελούν βάρδιες κατά τη διάρκεια της νύχτας χωρίς να προκαλούν οργή.
Η εμπειρία του Όσλο να ωθήσει όλα τα εργοτάξια της πόλης προς μηδενικές εκπομπές υποδηλώνει ότι η μετάβαση στην ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να είναι ευκολότερη από ό,τι αναμενόταν. «Έχω εκπλαγεί από το πόσο ομαλή ήταν η μετάβαση», δήλωσε ο Vea, ο αντιδήμαρχος. Οι κατασκευαστικές εταιρείες και οι εργαζόμενοί τους έμειναν ικανοποιημένοι από τις καλύτερες συνθήκες εργασίας. Και για τους κατοίκους, πρόσθεσε, η μετάβαση σε κτίρια με μηδενικές εκπομπές έχει γίνει δεκτή με ανακούφιση από όλους. «Σε σύγκριση με άλλες συζητήσεις για το κλίμα, ήταν λιγότερο πολωτική», είπε. «Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι δεν απαιτεί άμεσα κάτι από το κοινό. Δεν έχουμε αυτές τις συζητήσεις όπου οι άνθρωποι αναρωτιούνται: «Πρέπει να αλλάξω;». Πρέπει να κάνω ποδήλατο ή πρέπει να πουλήσω το αυτοκίνητό μου;”».